Τοτέμ & Ταμπού: Το Ευρώ

 Όταν η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα δυσκολεύει, το σύστημα εφευρίσκει πάντα κάποιο αποπροσανατολιστικό δίλημμα για να παγιδεύσει και να χειραγωγήσει τον ψηφοφόρο. Παλιότερα, είχαν ασκηθεί τα θρυλικά διλήμματα "Καραμανλής ή Τανκς" (1974), "ΠΑΣΟΚ ή Δεξιά" (1981, 1985, 1992), με τα γνωστά αποτελέσματα. Το δίλημμα σήμερα έχει μορφοποιηθεί στο σλόγκαν "Μνημόνιο ή Δραχμή" ή (στην πιο λαϊκίστικη εκδοχή του) "Ευρώ ή Δραχμή". 

Πίσω από την έκφραση του τελευταίου διλήμματος  κρύβεται μια κεντρική ιδέα που παρουσιάζεται ως θέσφατο: Η ιδέα ότι η Δραχμή ισοδυναμεί με καταστροφή και το Ευρώ είναι η πανάκεια.
Με άλλα λόγια, το Ευρώ προσεγγίζεται / λανσάρεται ως αντικείμενο θρησκευτικής σχεδόν σημασίας.
Ευρώ = Τοτέμ που πρέπει να λατρεύουμε και να φοβόμαστε και παράλληλα Ευρώ = Ταμπού που δεν πρέπει να θίξουμε. 

Ας πω εδώ ως μια μικρή παρένθεση πως ο τίτλος "Τοτέμ και Ταμπού" ανήκει σε βιβλίο του Σ. Φρόϋντ στο οποίο προσπαθούσε να φωτίσει  τις ομοιότητες που παρουσιάζει η ψυχική ζωή των πρωτόγονων ανθρώπων με αυτή των σύγχρονων νευρωτικών ασθενών, αλλά και των παιδιών. Κάπως έτσι λοιπόν μας επιβάλουν να προσεγγίζουμε το Ευρώ: Είτε ως νευρωτικοί που ψυχαναγκαστικά νοιώθουν την ανάγκη να συνδέονται μαζί του, είτε ως παιδιά που ασυλλόγιστα μαγεύονται από τις ιερές του ιδιότητες.

Ας μιλήσουμε λοιπόν για το Ευρώ, χωρίς ταμπού, μακριά από τον ίσκιο των τοτέμ.

Το € είναι το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα που αντικατέστησε τα εθνικά νομίσματα.
Κοινό νόμισμα έχουν όλα τα ομόσπονδα κράτη, άρα και η ΕΕ με το € θέλησε να προσεγγίσει την έννοια της Ομοσπονδίας κρατών. Και ως εδώ όλα καλά. 

Όμως, ένα κοινό νόμισμα έχει κάποια βασικά χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα, όλα τα ομόσπονδα κράτη που υιοθετούν κοινό νόμισμα (π.χ. οι Πολιτείες που απαρτίζουν τις ΗΠΑ) έχουν παντού τα ίδια επιτόκια, τα ίδια ημερομίσθια, την ίδια οικονομική πολιτική, τις ίδιες δημοσιονομικές εγγυήσεις, την ίδια Κεντρική Τράπεζα. Στην περίπτωση της ΕΕ τίποτε από τα παραπάνω δεν υπήρξε.
Το € λοιπόν, ΔΕΝ σχεδιάστηκε ως κοινό νόμισμα. Το € πρακτικά είναι το μεταμφιεσμένο Γερμανικό μάρκο και αυτό πληρώνουμε σήμερα.

 

Έτσι λοιπόν, το 2002 επιβλήθηκε στην Ελλάδα το €. 

Έλα όμως που η Ελλάδα είχε ανέκαθεν αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο με το εξωτερικό (με απλά λόγια κέρδιζε λιγότερα χρήματα από εξαγωγές απ' όσα έχανε από εισαγωγές). Μάλιστα, μετά την είσοδο στο € το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (τμήμα του οποίου είναι το εμπορικό ισοζύγιο) βούλιαξε στην κυριολεξία (δείτε εδώ), καθώς πλέον τα εισαγόμενα προϊόντα φτήνυναν αφενός γιατί το νέο νόμισμα (το €) δεν μπορούσε να υποτιμηθεί και αφετέρου γιατί απαγορεύτηκε η επιβολή φόρων εισαγωγής.
Άρα λοιπόν, μια χώρα που δεν μπορεί πια να τυπώσει νόμισμα πως μπορεί να συνεχίσει να "ζει" όταν το συνάλλαγμα που δαπανά για την αγορά προϊόντων είναι συνεχώς μεγαλύτερο από το συνάλλαγμα που κερδίζει? Δεν θα καταφύγει αναγκαστικά στον δανεισμό? Αν όμως είχαμε να κάνουμε με πραγματικό κοινό νόμισμα, η χώρα δεν θα κατέφευγε σε δανεισμό (και κατά συνέπεια υπερχρέωση) αφού η Κεντρική Ομοσπονδιακή Τράπεζα θα φρόντιζε για την λύση του προβλήματος με την αναδιανομή των πόρων μεταξύ των πλεονασματικών και των ελλειμματικών ομόσπονδων κρατών.

Θα μπορούσε κάποιος εδώ να ισχυριστεί πως θα έπρεπε η χώρα μετά την είσοδο της στο € να αυξήσει την παραγωγή της ώστε να πάψει να έχει ελλειμματικό εμπορικό ισοζύγιο. Και φυσικά για να αυξήσει την παραγωγή της θα έπρεπε να αυξήσει την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητά της. Έλα όμως που η Ελλάδα  μπήκε στο € χωρίς κανένα τέτοιο Σχέδιο, αλλά κυρίως κανένας απ' αυτούς που μας έβαλαν στο € δεν σκέφτηκε (ή μήπως.... όχι?) πως οι βασικές παραγωγικές της δραστηριότητες ήταν και είναι σε τομείς που βρίσκονται σε άμεση εξάρτηση με την ελαστικότητα (δηλ. την δυνατότητα υποτίμησης) του εθνικού νομίσματος.

Δυο είναι οι αιχμές της Ελληνικής παραγωγής πλούτου: Ο Τουρισμός και η Αγροτική παραγωγή.
Πως θα φέρει περισσότερα έσοδα ο Τουρισμός την στιγμή που (σε αντίθεση με την Δραχμή) το "σκληρό" Γερμανικό € συνεχώς ανατιμάται έναντι του Δολαρίου ή στην καλύτερη περίπτωση παραμένει σταθερό απέναντι σε αυτό? Πως είναι ποτέ δυνατό η Ελληνική Αγροτική παραγωγή να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων της στις ξένες αγορές, όταν το κόστος παραγωγής συνεχώς ανεβαίνει κάτω από το σκληρό Γερμανικό €? Πως είναι ποτέ δυνατό η Ελληνική Αγροτική παραγωγή να αυξηθεί όταν τα προϊόντα της χάνουν ακόμα και την εσωτερική αγορά σε βάρος των εισαγωγών από χώρες με φτηνό κόστος παραγωγής, αλλά και υπόκεινται στο περιορισμό που επιβάλουν οι κοινοτικές "ποσοστώσεις"?

Όταν λοιπόν κάτω απ' αυτές τις συνθήκες μέσα σε ένα στρεβλό, κακοσχεδιασμένο και αδιέξοδο €υρώ, απαξιώνεται και καταστρέφεται συστηματικά η εθνική παραγωγή, πως είναι δυνατό η Ελλάδα να μην καταφύγει σε όλο και μεγαλύτερο δανεισμό?
Πως είναι δυνατό αυτή η κατάσταση να γίνει βιώσιμη, την ίδια στιγμή που ιδιωτικά (καταθέσεις) ή εμπορικά κεφάλαια (π.χ. κέρδη ξένων εμπορικών οίκων όπως ΙΚΕΑ, Praktiker, Lidl, κλπ) μπορούν ανεμπόδιστα υπό το καθεστώς του ενιαίου νομίσματος να φεύγουν ανά πάσα στιγμή από την χώρα προς το εξωτερικό?

Αυτά δεν είναι καινούργια. Φαίνονταν από την πρώτη στιγμή ακόμα και στους πλέον συντηρητικούς οικονομολόγους. Για παράδειγμα αναφέρω το βιβλίο του υπερ-συντηρητικού πολιτικά (αλλά έντιμου στη σκέψη) δημοσιογράφου και οικονομολόγου Κ. Κόλμερ με τίτλο: "Η μεγαλειώδης απάτη του ευρώ" που εκδόθηκε το 2005 και περιέγραφε πλήρως το αδιέξοδο της εισόδου της Ελλάδας στο €υρώ.  Αξίζει να διαβάσετε ακόμα και την σύντομη περιγραφή που έκανε ο συγγραφέας το 2005  (πηγή).

Αν το €υρώ  ήταν πραγματικά ενιαίο νόμισμα, οι ανισότητες που αυτό εγγενώς δημιουργεί σε βάρος των ελλειμματικών χωρών (Ευρωπαϊκός Νότος) υπέρ των πλεονασματικών χωρών (Ευρωπαϊκός Βορράς) θα αντιμετωπίζονταν πλήρως με εσωτερική ροή επενδυτικών κεφαλαίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα χωρίς τα οποία δεν θα μπορούσε να αποφευχθεί η σημερινή δημοσιονομική απόκλιση του Ευρωπαϊκού Νότου.  
Αυτό δεν σχεδιάστηκε και δεν υλοποιήθηκε ΠΟΤΕ! 

Μια ελπίδα λοιπόν υπάρχει για το €υρώ:  

Να μετατραπεί άμεσα σε πραγματικό κοινό νόμισμα.  

Και πρώτο βήμα για αυτό θα είναι η ΑΜΕΣΗ έκδοση Ευρωομολόγου από την ΕΚΤ που θα διαχέει χρέος από τις επί μέρους χώρες προς το σύνολο της Ευρωζώνης.

Άλλος τρόπος δεν υπάρχει ή για να το πω διαφορετικά με κάθε άλλη λύση είναι μαθηματικά βέβαιο πως οι χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου θα χρεοκοπούν η μία πίσω από την άλλη. Και αυτό σαφώς όχι μόνο οδηγεί σε επιστροφή σε εθνικό νόμισμα, αλλά και σε διάλυση της Ευρωζώνης.

Ας μην έχουμε αυταπάτες: Μνημόνιο => Έξοδος από το €υρώ.  
Αυτή είναι η πραγματικότητα. ΔΕΝ είναι δίλημμα. 

Το €υρώ (και οι εισηγητές του) μας υποσχέθηκαν σύγκλιση με τον Ευρωπαϊκό Βορά.
Το σημερινό €υρώ (και το Μνημόνιο που αναγκαστικά το συνοδεύει) μας οδηγεί στην εξαθλίωση και στον τρίτο κόσμο. Δυστυχώς, άμεσα δεν μπορούμε να αποχωρήσουμε από αυτό ακόμα και αν χρειαστεί. Απαιτείται καλή προετοιμασία και 1-2 δύσκολα χρόνια, ΑΛΛΑ η αποχώρηση από το €υρώ δεν είναι ούτε Αρμαγεδώνας, ούτε Καταστροφή!!!
Το €υρώ που μας μετατρέπει σε αφρικανική χώρα  ΔΕΝ το επιζητούμε, ΔΕΝ το υποστηρίζουμε, ΔΕΝ το χρειαζόμαστε. 

Το €υρώ ΔΕΝ είναι ούτε Τοτέμ, ούτε Ταμπού!